شاید دانستن این موضوع جالب باشد که زبان فارسی هم اکنون در نزدیک به ۲۰ دانشگاه در چین درحال تدریس است و طبق آنچه دانشجویان چینی علاقمند به زبان فارسی گفته اند، فرهنگ غنی، تمدن کهن و ظرفیت های بی بدیل تجاری ایران از جمله مهم ترین عواملی است که به انگیزه اصلی تعداد قابل توجهی از مردم این سرزمین پهناور برای فراگیری زبان فارسی تبدیل شده است.

طبق گفته چانگ هوآ سفیر چین در تهران، رشته زبان فارسی هم اکنون در ۱۸ دانشگاه در استان های مختلف چین ارائه می شود. قرار است یکی دیگر از دانشگاه های چین نیز از سال ۲۰۲۴ رشته آموزش زبان فارسی را به رشته های تحصیلی خود اضافه کند.

ارائه شدن رشته زبان فارسی در این تعداد از دانشگاه های چین، کشوری با تمدن کهن و صاحب دومین اقتصاد بزرگ جهان که از نظر تعداد جمعیت نیز حرف اول جهان را می زند، بیانگر اهمیت جایگاه زبان فارسی و فرهنگ و تمدن ایران و همچنین ظرفیت های اقتصادی و تجاری و گردشگری این کشور نزد مردم چین است.

به گفته عباسعلی وفایی رایزن فرهنگی سابق ایران در چین، در بیش از ۱۸ دانشگاه چین کرسی زبان و ادبیات فارسی دایر است و هفت مرکز ایران‌شناسی در چین فعالیت دارد. برخی از دانشگاه‌ها، زبان فارسی را نه به صورت تخصص رشته‌ای بلکه به صورت واحد درسی برای مطالعات شرق‌شناسی و مطالعات زبان فارسی تدریس می‌کنند.

حضور اساتید فعال و مشتاق ایرانی در دانشگاه های مختلف چین باعث شده تا دانشجویان چینی پیشرفت های خوبی در فراگیری این زبان داشته باشند و آشنایی بهتری با فرهنگ ایرانی پیدا کنند. تدریس زبان فارسی در دانشگاه های چین محدود به فعالیت اساتید ایرانی نیست و تعدادی از این اساتید، چینی هایی هستند که پس از سالها تلاش در مسیر فراگیری زبان فارسی، حالا به درجه از تسلط بر این زبان کهن و غنی رسیده اند که در جایگاه استادی، مشغول آموزش آن به هم وطنان خود هستند.

یک دانشجوی چینی دانشگاه پکن که هم اکنون مشغول تحصیل در رشته زبان فارسی است، در پاسخ به این پرسش که انگیزه او از یادگیری زبان فارسی چیست، می گوید: وقتی داشتم درباره تحصیل در رشته های دانشگاهی تحقیق می کردم، به بخش زبان فارسی برخوردم. فیلمهای ایرانی را قبلا دیده بودم، اما دانشی از فرهنگ این کشور نداشتم. بنابراین امیدوارم فارسی را یاد بگیرم تا فرهنگ ایرانی را درک کنم و در غیر این صورت ممکن است فرصتی برای یادگیری در مورد آن نداشته باشم.

دانشجوی چینی دیگری درباره انگیزه اش از یادگیری زبان فارسی می گوید: وقتی دبیرستان بودم، ترجمه چینی روباعیات خیام را خواندم و به فرهنگ فارسی علاقه مند شدم. من می خواهم از طریق فارسی بیشتر در مورد ایران و تمدن فارسی یاد بگیرم.

برخی دانشجویان هم علاقمندی خود به فعالیت های تجاری با ایران و یا یادگرفتن زبان فارسی برای ورود به شغل های متناسب و مرتبط به روابط دو کشور را انگیزه خود برای یاد گرفتن فارسی عنوان کردند.

برای کسب اطلاعات بیشتری درباره اهمیت و جایگاه آموزش زبان فارسی در چین، نوع نگاه مردم چین به ایران و نقش و جایگاه زبان در تقویت روابط و شناخت متقابل مردم دو کشور، فرصتی فراهم شد تا گفت و گویی صمیمی با خانم دکتر محدثه برزگر بفروئی استاد زبان فارسی در دانشگاه های پکن داشته باشیم.

دکتر «محدثه برزگر بفروئی» که نزدیک به دو دهه است که در چین زندگی می کند و پس از تکمیل تحصیلات خود، اکنون مشغول تدریس زبان فارسی در «دانشگاه زبان و فرهنگ پکن» و «دانشگاه اقتصاد و تجارت بین المللی پکن» است، در گفت و گو با ایرنا تاکید کرد: یادگیری زبان فقط یادگیری برای حرف زدن و برقراری ارتباط نیست بلکه برای آشنا شدن با فرهنگ و اقتصاد و سیاست و آداب و رسوم هر کشور است و این مهم باعث می شود بسیاری از نا آگاهی ها و سوء برداشت های مردم دو کشور نسبت به یکدیگر برطرف شود و شناخت و درک عمیق تری نسبت به همدیگر داشته باشند.

به اعتقاد این استاد دانشگاه، عمیق تر شدن درک و شناخت مردم دو کشور نسبت به یکدیگر می تواند بسترهای لازم برای توسعه روابط فی ما بین در همه زمینه ها بویژه در حوزه روابط فرهنگی را مهیا کند و به تقویت و استحکام بیش از پیش روابط دوجانبه منجر شود.

این استاد زبان فارسی دانشگاه های چین معتقد است یکی از مهم ترین عوامل و موانعی که باعث شده سطح مناسبات فرهنگی و مردمی چین همتراز روابط سیاسی و اقتصادی خود دو کشور رشد نداشته باشد، فقر شناخت متقابل مردم دوکشور نسبت به یکدیگر است و مثلث «زبان، رسانه و گردشگری» می توانند به عنوان بازوهای قدرتمند، به تقویت شناخت متقابل و مناسبات مردمی دوکشور کمک کنند.

دکتر برزگر بفروئی گفت: واقعیت این است که چینی ها ایران را به عنوان یک کشور ناشناخته می دانند و حس کنجکاوی خاصی نسبت به ایران دارند و دقیقا برای توصیف کشور ایران، عبارت «ایران پر از رمز و راز» را به کار می برند.

برزگر بفروئی با اشاره به این مهم که چینی ها آشنایی کمی درباره ایران دارند و آن گونه باید، ایران، جذابیت ها، ظرفیت ها و زیبایی های آن را نمی شناسند، گفت: متاسفانه وجود تبلیغات برخی رسانه های غربی و غیرهمسو با ایران و همچنین مشکل چینی ها در تفکیک ندادن و عدم توانایی در تشخیص بین واژه های ایران و عراق، باعث شده مهمترین دغدغه چینی ها ، دغدغه امنیت در ایران باشد و خیلی ها فکر می کنند که ایران همان عراق است چون در زبان چینی نام ایران و عراق با کلمه “ای” شروع شده و شباهت به هم دارد به همین دلیل خیلی از چینی ها این دو کشور رو غالبا با هم اشتباه می گیرند و این باعث شده تا به اشتباه، ایران رو کشور نا امنی بدانند و سفر به دیگر کشورها را در اولویت قرار دهند .

« ولی یک نکته جالب اینکه بیشتر چینی هایی که به ایران سفر کرده اند، خیلی حس خوبی نسبت به ایران و مردم میهمان نوازش پیدا کرده اند و اکثر آنها برای بار دوم و سوم به ایران سفر کرده اند و ایران را یک کشور بسیار زیبا و غنی از نظر گردشگری می دانند.»

به گفته این استاد دانشگاه، از طرفی هم نبود شناخت کافی مردم ایران از چین و البته تبلیغات رسانه ای منفی علیه چین باعث شده تا چین، برخلاف واقعیت، به عنوان یک کشور تولید کننده کالاهای بی کیفیت در ذهن بیشتر مردم ایران نقش ببندد و این مسئله، خود اگاه و یا نا خودآگاه بسیاری از مردم ایران را از درک واقعیت ها و توانمندی های چین دور نگه داشته و باعث شده تا خیلی از مردم ایران با عینک تردید به چین نگاه کنند.

برزگر بفروئی در ادامه ، به برخی موانع و مشکلات موجود که باعث شده ایران نتواند آن گونه که شایسته است، پذیرای گردشگران چینی باشد اشاره کرد و گفت: اگرچه موضوع گردشگری می تواند نقش بسیار موثری در تقویت شناخت مردم چین نسبت به ایران و ایجاد تصویر واقعی و مثبت از ایران در ذهن چینی ها ایفا کند اما متاسفانه زیرساخت ها و امکانات رفاهی وسایل حمل و نقل بین شهری ، هتل ها، تور لیدرهای مسلط به زبان چینی و دیگر امکانات برای گردشگران چینی بسیار محدود است و مسائل، موانع اساسی در مسیر توسعه همکاری های گردشگری بین دو کشور است.

این استاد ایرانی دانشگاه زبان و فرهنگ پکن با اشاره به این ضرب المثل فارسی که “شنیدن کی بود مانند دیدن”، گفت: چینی ها تا تا نیایند و ایران را از نزدیک نبینند، نمی توانند زیبایی ها و ظرفیت ها و توانمندی های ایران را باور کنند و فقط با سفر به ایران است که بسیاری از سوال ها در ذهن شان حل می شود و آن وقت هرکدام از آنها می توانند سفیران و نمایندگان خوبی برای ایران در چین برای معرفی ایران واقعی به هم وطنان خودشان باشند. البته همه این ها زمانی به بهترین شکل محقق می شود که زیرساخت های گردشگری در ایران تقویت شود.

برزگر بفروئی نقش رسانه ها در جذب گردشگر را هم بسیار اثرگذار دانست و تاکید کرد رسانه ها با تبلیغات گسترده و اثرگذار در فضاهای مختلف از جمله شبکه های اجتماعی می توانند نقش بسزایی در رونق صنعت گردشگری داشته باشند.

وی با اشاره به اهمیت انکار ناپذیر نقش رسانه ها و فضای مجازی در آگاهی بخشی به مردم، تاکید کرد که رسانه های دو کشور نیاز دارند تا با تولید محتوای جذاب و اثرگذار در قالب های تصویری ، متنی و چندرسانه ای،در زمینه های مختلف از جمله تولید انبوه فیلم های مستند، انعکاس رویدادهای مختلف فرهنگی، ورزشی، اقتصادی…، نقش فعال تری در رفع ابهام های موجود و ارائه تصویوی شفاف واقعی از هر دو کشور برای مردم ایفاد کنند.

ضرورت گسترش آموزش زبان فارسی و چینی در دو کشور

این استاد زبان فارسی در دانشگاه زبان و فرهنگ پکن با تاکید بر توجه بیش از پیش به موضوع گسترش آموزش زبان فارسی در چین و زبان چینی در ایران ، گفت: یادگیری زبان فقط یادگیری برای حرف زدن و برقراری ارتباط نیست بلکه برای آشنا شدن با فرهنگ و اقتصاد و سیاست و آداب و رسوم هر کشور است و این مهم باعث می شود بسیاری از نا آگاهی ها و سوء برداشت های مردم دو کشور نسبت به یکدیگر برطرف شود و شناخت و درک عمیق تری نسبت به همدیگر داشته باشند.

عمیق تر شدن درک و شناخت مردم دو کشور نسبت به یکدیگر می تواند بسترهای لازم برای توسعه روابط فی ما بین در همه زمینه ها بویژه در حوزه روابط فرهنگی را مهیا کند و به تقویت و استحکام بیش از پیش روابط دوجانبه منجر شود.

همکاری های دانشگاه و مناسبات فرهنگی، نیازمند توجه مضاعف

برزگر بفروئی در بخشی دیگر از این گفت وگو، خواستار افزایش و تقویت همکاری های دانشگاهی بین دو کشور شد و گفت: همکارهای بین دانشگاهی ایران و چین از سطح مورد انتظار پایین تر است و بخشی از این مسئله هم ناشی از عدم جدیت در اجرای توافقات و تفاهم نامه ها هست. با این حال تبادل دانشجو ، بورسیه های تحصیلی متقابل ،فرصت های مطالعاتی برای اساتید ، تورهای علمی و فرهنگی و اقدامات مشابه می تواند باعث گسترش همکاری های دانشگاهی شود.

این استاد دانشگاه در ادامه گفت و گو، با بیان اینکه روابط ایران و چین در زمینه های سیاسی و اقتصادی در شرایط خوبی قرار دارد، بر ضرورت توجه بیشتر به تعاملات فرهنگی میان دو ملت و دو دولت اشاره کرد و گفت: متاسفانه با وجود تفاهم نامه هایی که برای ترجمه متون و کتابها به طور متقابل و تعاملات و روابط بین دانشگاهی و حتی همکاری هایی که در حوزه سینما در این چند ساله رخ داده است، اما به نظر من روابط فرهنگی دو کشور هنوز در سطح قابل قبولی نیست ونیاز به توجه و تقویت مضاعف دارد.
«مثلا کتابهایی که به زبان فارسی یا چینی ترجمه شده اکثرا از زبان انگلیسی یا فرانسه به فارسی یا چینی برگردانده شده و اکثرا کتب شعر و یا قدیمی و کلاسیک هست و به کتابهای زمان معاصر کمتر توجه شده است.»

جای خالی فیلم های چینی در سینما و تلویزیون ایران

برزگر بفروئی با اشاره به ضرورت تقویت همکاری های دو کشور در حوزه فیلم وسینما، ضمن ابراز تعجب از اینکه فیلم ها و سریال های محصول کره جنوبی و بعضا ژاپن بصورت پرتعداد در تلویزیون ایران نمایش داده می شود، خواستار رفع موانع موجود در مسیر همکاری های ایران و چین در حوزه فیلم و سینما شد.

«بخشی از فیلم های چینی حاوی مصادیقی از ظلم ستیزی ،مبارزه برای عدالت، موضوع های تاریخی ومواردی از این قبیل هست که مخاطب ایرانی بیشتر و بهتر می تواند با آن ارتباط برقرار کند و به نظر می رسد که موانع کمتری برای ورود این دسته فیلم های چینی به سینما و تلویزیون ایران وجود داشته باشد.»

وی افزود: چین آثار سینمایی با ارزشی دارد و معتقدم اگه روندهای معمول برای ورود فیلم های چینی مناسب به ایران آسان تر شود، می تواند تاثیر بسزایی در نوع نگرش و شناخت مردم ایران نسبت به چین داشته باشد و متقابلا، باید تلاش شود که فیلیم های ایرانی بیشتری با سوژه های مورد علاقه چینی ها، در سینما و تلویزیون چین به نمایش درآید.

نگاه اکثر چینی ها به ایران، مبتنی بر واقعیت نیست

این استاد ایرانی مقیم چین در خصوص مسئله چین هراسی و چین ستیزی در ایران و ایران ستیزی و ایران هراسی در چین هم گفت: در چین، ایران هراسی بیش از ایران ستیزی دیده می شود چون هم بدلیل عدم شناخت کافی آنها از ایران و هم به دلیل تبلیغات منفی برخی رسانه ها علیه ایران، نگاه برخی مردم چین به ایران مبتنی بر واقعیت نیست. تنها راه حل موثر این مسائل، یافتن راههای عملی برای تقویت شناخت مردم دو کشور نسبت به یکدیگر است.