ترجمه های “رباعیات عمرخیام“ به زبان چینی
علی محمدسابقی
درآسمان بلند مرتبه ادبیات ایران ، ستارگان درخشان فراوانی پا به عرصه وجود گذاشته اند که صیت شهرت وآوازه ی معروفیت آنان ، مرزهای جغرافیایی وفرهنگی وادبی جهان را پشت سرگذاشته و ترجمه اشعار وآثارآنها به اغلب زبانهای مهم و زنده دنیا ، به ادبیات جهان غنا، و به فرهنگ وتمدن ایرانی وزبان وادبیات فارسی درمیان سایرادبیات ملتهای جهان،جایگاه ویژه وممتاز وماندگاری بخشیده اند.
دربین حکما واندیشمندان صاحب نام ایرانی، نام و اندیشه های حکیم عمرخیام (۱۱۲۲-۱۰۴۸ میلادی) عالم وشاعر بلندمرتبه ایرانی، بیش از سایرشخصیتها، درتذکره ها وکتابها و درمیان آراء وعقاید دانشمندان برجسته داخلی وخارجی، مورد نقد وبررسی قرارگرفته است. اگرچه حکیم عمرخیام دراصل یک ریاضی دان وفیلسوف است، ولی شهرت عالمگیر وی بیشتر به خاطر رباعیات شیرین او است که حاوی اندیشه های بلند فلسفی و ارزشهای متعالی انسانی است. از چندین هزار مقاله وکتابی که تاکنون درباره شخصیت وآثار او به زبانهای مختلف، درسراسر جهان تألیف ومنتشر شده است ، بیش از ۹۵ درصد با رباعیات وی پیوند دارد . اندیشه های ژرف وحکمتهای ارزشمند متعالی انسانی مطرح در اشعار و رباعیات خیام، ازوی و فرهنگ ایران زمین درجهان چهره ای نامدار وماندگار ساخته که استقبال بیش از حد جامعه جهانی از او نیز ناشی از همین ژرف نگری هاوباریک اندیشی ها است.
خیام درچین
درسرزمین شعروادبیات شرق دور، یعنی کشورچین هم رباعیات عمرخیام پس از چاپ اولین ترجمه[۱] آن به زبان چینی درسال ۱۹۱۹ بااستقبال فراوانی روبرو و شخصیتهای بزرگ فرهنگی وادبی متعددی دراین کشور اقدام به ترجمه رباعیات خیام به زبان چینی نموده اند که ازجمله می توان به افرادی همچون دکتر “هوشی“ رییس سابق دانشگاه پکن، دکتر“گومورو“[۲] شاعر،مورخ،باستان شناس ورییس سابق فرهنگستان هنرچین،“ وانگ منگ“[۳] نویسنده معروف و وزیر اسبق فرهنگ چین اشاره کرد. طبق یک آمار غیررسمی تاکنون بیش از ۲۲ ترجمه کامل ویا بخشی از رباعیات عمرخیام به زبان چینی دراین کشورچاپ ومنتشرشده است[۴] که ۱۸ مورد از آنان از زبان واسط همچون روسی، فرانسوی ، انگلیسی وازبکی به چینی ترجمه شده اند، و چهارمورد نیز بصورت مستقیم اززبان فارسی به چینی برگردان شده که مترجمین آنان عبارتند از آقایان پروفسور“ جان هونین“[۵] ،“ شین بین شون“،[۶] “جان هویی“[۷] و“خانم موهونگ یان“ .[۸]
ازجمله دلایل علاقمندی مترجمین چینی به برگرداندن رباعیات عمرخیام به زبان چینی علاوه بر جاذبه های عمومی موجود در رباعیات ، می توان به دو دلیل خاص نیز اشاره نمود .
۱- تشابه موجودبین رباعیات ویک نوع شعرقدیمی چین به نام “ جیوه جیو“ که بسیار شبیه به رباعی فارسی است . این سبک از شعرچینی هم همچون رباعیات زبان فارسی، دارای چهارمصرع بوده ومصراعهای اول، دوم وچهارم آن ازوزن وقافیه مشخصی برخوردار ودرادبیات کهن چین جایگاه ویژه ای دارد.
۲- انعکاس برخی از کلمات وآثارفرهنگ چینی همچون“ لعبتکان“ ،“ فانوس خیال“ و… دررباعیات عمرخیام، که به زعم چینی ها نشان از تأثیر فرهنگ چینی درزبان وادبیات فارسی است.[۹]
ازبین ترجمه های متعددی که تاکنون از رباعیات عمرخیام به زبان چینی صورت گرفته است، ترجمه پروفسور“جان هونین“[۱۰] استاد بازنشسته زبان وادبیات فارسی دانشگاه پکن را می توان بهترین ترجمه دانست، زیرا ایشان علاوه بر استفاده ازتجارب سایرمترجمین ، به خاطر تسلط به زبان فارسی ، درک بهتری از مفاهیم و واژه ها وعبارات به کاربرده شده در رباعیات خیام داشته ولذا بهترتوانسته این مفاهیم را به زبان چینی برگرداند. وی معتقداست منشأ اشتباهات و نارسائیهای موجود در ترجمه مترجمین چینی رباعیات خیام که از زبان غیرفارسی آنرا ترجمه کرده اند، نارسایی موجود در ترجمه“ فیتزجرالد“ ، اولین مترجم انگلیسی رباعیات است که مترجمین چینی را به بی راهه کشانده وباعث شده که آنها نتوانند مفهوم دقیق رباعیات را درک، وبصورت صحیحی به زبان چینی برگردانند[۱۱].آنچه درپی می آید، مقاله نقد گونه ای است که پروفسور “جان هونین“، از ترجمه انگلیسی“ فیتزجرالد“ و ترجمه های چینی که براساس آن از رباعیات صورت گرفته، نگا شته است . این مقاله تحت عنوان “کلمه- آه عشق- به هیچوجه وجودندارد“ درسال ۲۰۰۳ دریکی از نشریات معتبر ادبی چین به نام “نیلوفرآبی“ منتشرگردیده است.
“ کلمه ” آه عشق ” به هیچوجه وجود ندارد“
درباره ترجمه رباعیات عمر خیام
پروفسور“ جان هون نین“
در تاریخ ۲۱ ماه آوریل سال جاری[۱۲] و در سفر رئیس جمهوری خلق چین به ایران ، دو نسخه از “مجموعهشاهکارهای ادبی ایران ” ( اداره نشریات ادبی و هنری استان هونن ، چاپ در ماه مه ۲۰۰۲ ) به امضای رؤسای جمهوری دو کشور چین و ایران جناب آقای “جیانگ زمین“ و جناب آقای خاتمی رسید تا بعنوان سمبل دوستی در کتابخا نه های ملی دو کشور جاودان شود .
” رباعیات ” عمر خیام (۱۰۴۸-۱۱۲۲ م) شاعر بزرگ ایران شاهکار ادبی مشهور جهان است . در یکی از مقدمه های ” رباعیات ” خیام آمده است : ممکن است شما با ایران آشنایی زیادی نداشته باشید ، ولی ممکن نیست که خیام را نشناسید . همچنین گفته می شود که ” رباعیات ” خیام پس از کتاب مقدس مسیحیان کتا بی است که به زبانهای مختلف جهان با بیشترین تیراژ ترجمه وچاپ شده است .
خیام دراصل ریاضی دان ، منجم ، فیلسوف و پزشک بود، و اشعاراو در دوران حیاتش خیلی مشهور نبود . وی رباعیات را بعد از انجام کارهای علمی و تنها برای سرگرمیسروده است . رباعیات خیام ، بیانگر شناخت هوشیارانه وعمیق وی از زندگی جامعه خود، و پیوند اندیشه فیلسوفانه با احساسات شاعرانه و ناله روح از رنج و فشار سیاسی و مذهبی زمان شاعر است .
جهانیان، هرگز این شاعر بزرگ ایرانی را فراموش نمی کنند . طبق آمار غیر رسمی ، پس از انتشار اولین ترجمه “رباعیات ” به زبان چینی توسط آقای“ گوه مو رو“ در سال ۱۹۲۴ ، تاکنون حدود ۲۰ ترجمه دیگر از آن به زبان چینی ترجمه و منتشرشده است . علاقه و شور و شوِق به “خیام ” در جهان ، از انتشار “رباعیات” با ترجمه انگلیسی“ فیتزجرالد“[۱۳] شروع شد .
“ فیتز جرالد“ (۱۸۰۹-۱۸۸۳ م) ظرف ۲۰ سال آخرزندگی خود ( از ۵۰ سالگی تازمان مرگ ) رباعیات خیام را به زبان انگلیسی ترجمه کرد . وی با روح و قلم خود، اشعار ، روحیات و جاذبه های خیام را جاودانه کرد . تعداد زیادی از مردم جهان ترجمه وی را نمونه کامل ترجمه تلقی می کنند، و بسیاری از اشعار ترجمه شده وی وارد آثار ادبی انگلستان شده است . “ روسه یی“[۱۴] و “تنیسون“[۱۵] شعرای انگلیسی، از ترجمه وی با شور و شوِق زایدالوصفی ستایش کرده اند . اگرچه “تنسیون“، در شعر خود رباعیات ترجمه “فیتز جرالد” را کمال وجمال تام می خواند . ولی از لحاظ دقت ، ترجمه “فیتز جرالد“ با متن اصلی فاصله زیادی دارد. طبق آمار ، از ۱۰۱ رباعی ترجمه شده توسط وی ، ۴۹ شعر به مفاهیم متن اصلی نزدیک و ۴۴ شعر از مخلوط کردن یک شعر با دیگراشعار نوسازی شده و چند شعر اثر شاعر دیگری غیراز خیام بوده و ۳ شعر نیز از خودش می باشد .
موفقیت“ فیتز جرالد“، در ترجمه آزاد او است . ولی متأسفانه وی خیلی آزاد ترجمه کرده و چیزهایی را که نباید حذف شود، حذف کرده است . در اینجا برخی از متن های ترجمه شده از زبان انگلیسی به زبان چینی را با متن اصلی رباعیات خیام مقایسه می کنیم .
متن شعر شماره ۹۹ ترجمه“ فیتز جرالد“ به شرح زیر است :
could you and me with Hein , love ! Ah
conspire to gradp that sorry dehere of things
enlire would not we shatter it to bits – and then Re –
the dearts Desire! would it nevere to
در سال ۱۹۱۹ ، آقای دکتر“هو شی“ این شعر را از زبان انگلیسی به زبان چینی ترجمه کرد. وی معتقد بود که این ترحمه بهترین شعر ترجمه شده توسط او است . متن ترجمه وی به شرح زیر است:
اگر شما و من جا نشین خدای آسمان شویم ،
باید تمام جهان آشفته را خراب کنیم ،
آن را دوباره در بوته آزمایش قرار داده ،
و آن را از نو به میل خود بسازیم .
در حالیکه آقای“ گوه مو رو“ این ” رباعی ” را اینگونه ترجمه کرده است .
آه ، عشق ، اگر من و شما با ” او ” همدست شویم ،
و مجموعه عوامل بد بختی راً بدست آوریم ،
می ترسیم و آن را تخریب نمی کنیم ،
تا به میل خود آن را مجدداً بازسازی کنیم .
آقای“ وین ای دوو“[۱۶] دیگرمترجم خیام به چینی، معتقد است که ترجمه آقای “گوه مو رو“ خوب نیست و ایشان همین رباعی را مجدداً این گونه ترجمه کرده است :
عشق ، اگر من و شما با ” او ” همدستی کنیم ،
تا جهان بد بختی را ً بدست آوریم ،
می ترسیم و آن را پاره پاره نمی کنیم ،
و به میل خود آن را نوسازی می کنیم ،
آقای“ شیو جی مو“[۱۷] نیز از ترجمه آقای“ گوه مورو“ انتقاد کرده وخود آن را اینگونه ترجمه کردهاست.
عشق ، اگر من و شما با خدای خوشبختی همدست شویم ،
وسرنوشت این جهان زشت را در دست گیریم ،
در فرصت مناسب آن را کاملاً در هم بشکنیم ،
و به میل خود آن را به خوشبختیتبدیل کنیم .
متن ترجمه این رباعی توسط دیگرمترجم رباعیات آقای“ بو لی“[۱۸] به شرح زیرترجمه شده است :
آه ، عشق ، امیدواریم که با سرنوشت مشورت کنیم ،
سرنوشت خیلی بد چیزها را در دست بگیریم !
چرا این جهان را پاره پاره نمی کنیم ؟
تا به میل خودمان آن را از نو بسازیم .
متن ترجمه آقای “هوانگ گائو شین“[۱۹] ازاین رباعی به شرح زیر است :
عاشقا ! اگر من و شما با هم همکای کنیم ،
سرنوشت بد همه چیز را در دست بگیریم ،
ابتدا نباید آن را پاره پاره کنیم ،
و به میل خود از نو بسازیم .
من همچنین متن های ترجمه آقایان“ یو ار چانگ“[۲۰] و “مونگ شیانگ سن“[۲۱] را خواندم ، ترجمه آقای“ یو“ اینگونه است :
آه ، دوست ، اگر من بتوا نم درخفا اورا به بینم ،
و کاملاً آن سرنوشت شوم را در دست گیرم ،
مگر نمی توانیم آن را پاره پاره کنیم ،
و به میل خود رقم بزنیم .
ترجمه آقای“ مونگ“ به این شرح است :
آه ، عشق ، مگر ما نمی توانیم با او همدست شویم ،
و سرنوشت این جهانشوم را در دست گیریم ،
مگر نمی توانیم آن را در هم شکسته و پاره پاره کنیم ،
و به میل خود مجددا از نو بسازیم .
این همه اختلاف درترجمه درحالی است که مفهوم اصلی شعر خیام روشن است، و هیچ جای ابهامی ندارد . ولی“ فیتز جرالد“ هنگام ترجمه یا دو شعر را با هم مخلوط کرده و یا برخی از جملات را حذف کرده است . به هر حال متن ترجمه وی با متن اصلی فارسی فاصله دارد . در اینجا من شعر را از فارسی مستقیماً به زبان چینی ترجمه می کنم :
اگر مانند یزدان بر آسمان حکومت کنم ،
این فلک را یک سره سرنگون می کنم ،
گنبد ازرق جدیدی از نو می سازم ،
تا آرزوی آزاد مرد تحقق یا بد .
در این شعر، واژه مهمی به نام “یزدان“ هست که دارای رنگ مذهب زرتشت فارس ( ایران)بوده و معنی آن خالق جهان ، خدا و فرشته است ، این واژه با کلمه خدا در زبان فارسی و الله در زبان عربی فرق دارد . هدف خیام از استفاده از این واژه این است که، علی رغم گذشت سیصد سال از ورود اسلام به ایران ، وی همچنان عقیده سنتی ایران قدیم را حفظ کرده و معتقد است که یزدان دین زرتشت، بر جهان مسلط است .
در جمله چهارم این شعر واژه مهم دیگر، کلمه “آزاده“ است که معنی آن آدم شریف ، شخص درستکار ، شخص آزادیخواه ( نه چاکر) ، ایرانی اصیل ( نه تازی) است . بدون شک و تردید ، منظور از واژه (آزاده) دراین شعر این است که آرزوی ایرانی آزادیخواه، تحقق یابد . معنی واقعی مطلب این است که اعراب در سال ۶۵۱ ایرانرا اشغال کردند، و از آن به بعد ایرانیان مثل برده زندگی می کردند . در لابه لای این شعر علاوه بر ابراز نارضایتی از جهان بشری ، نفرت شاعر از اعراب متجاوز حکمران نیز نهفته است .
نفرت شاعر، نشانگر روحیه ستیز محافل ادبی فارس در آن دوران است . ولی در ترجمه“ فیتز جرالد“ این دو واژه مهم( یزدان و آزاده) حذف شده است . از این جهت ، شعر پر معنی و عمیق خیام، به شعر نارضایتی از جهان عادی تبدیل شده است . در واقع ترجمه“ فیتز جرالد” روح اصلی شعر را از آن سلب کرده است .
در چنین شرایطی همه مترجمینی که رباعیات خیام را از زبان انگلیسی و بر اساس ترجمه“ فیتز جرالد“ ترجمه کرده اند هرچند در این زمینه سعی و کوشش خود را به کار برده اند ، ولی معنی واقعی و عمیق شعر خیام را بیان نکرده اند . در میان آنها تنها ترجمه آقای “هوشی“ ساده تر و روشنتر و به مفهوم اصلی شعر خیام نزدیکتر است.
علاوه بر این ،کلمه ” مجموعه چیزها ” که در متن ترجمه “گومورو ” هست غیر قابل فهم است . البته “جهانآشفته ” در ترجمه“ هوشی“ روشنتر است و معنی سایر ترجمه ها نیز واضح است . در واقع در متن اصلی، این واژه ” فلک ” است ، که با آسمان ، گردون و سپهر متفاوت است . معنی فلک غیر از آسمان به معنی سرنوشت هم هست . واضح است که خیام از هر دو معنی آن استفاده کرده .“ فیتز جرالد“ این واژه را Sorry Some of things ترجمه کرده و مترجمان چینی هم از روی ناچاری از او دنباله روی کرده اند . به همین دلیل است که در متن های ترجمه شده به زبان چینی ” جهان بدبخت را تخریب کردن ” … پدید آمده است .با کمی تأمل متوجه می شویم که “سرنگونی فلک“ و “تخریب جهان“ کدام یک می تواند روحیه ستیزه جویانه شاعر را بهترمنعکس کند ؟
لازم بذکر است که“ فیتز جرالد“ در ترجمه خود جمله oh love را که در متن اصلی به هیچوجه وجود ندارد اضافه کرده است . به همین سبب است که در تمام متون ترجمه شده به زبان چینی، واژه های “آه،عشق ” ، ” عشقا ” ، ” عاشقا “ بوجود آمده است ، در حالیکه این واژه ها در متن اصلی به هیچوجه وجود ندارد .“ فیتز جرالد“ زبان روشن فارسی در متن اصلی را پیچیده تر ساخته است .
نمونه دیگرترجمه شعر شماره ۶۸ از“ فیتز جرالد“ به شرح زیر است :
We are no other tham & moving row of magic shodow
– shores that come and go Round with this sun
of the show . by the master – illumened lantern held in midnight
– ترجمه“گوه مو رو“ از این رباعی به زبان چینی چنین است :
ما گروه منظره و خیال متحرک هستیم ،
دور این فانوس گردان می گردیم ،
در یک نیمه شب ،
شعبده باز آن را روشن می کند .
– ترجمه“ بو لی“ چنین است :
ما تنها گروه منظره و خیال هستیم ،
در رفت و آمد و دور فا نوس گردان می گردیم ،
روشنایی از خورشید در میا نه آمد ،
در شب ، شعبده باز چراغ را روشن کرد .
– ترجمه آقای“ هوانگ هو سن“ بدینگونه است :
ما تنها چون منظره و خیال حرکت می کنیم ،
دور آن نور مرکزی با عجله می چرخیم ،
این نور از فا نوسی که خورشید آن را روشن کرده می تابد ،
این فا نوس شبها در دست شعبده باز است .
– متن ترجمه “مونگ شیانگ سن“ به شرح زیر است :
ما تنها سایه بازی متحرک هستیم ،
در شب ، صاحب صحنه بازی می شویم ،
خورشید را فا نوس تلقی می کنیم ،
دور آن رفت و آمد می کنیم .
– متن ترجمه “یو ار چانگ“ اینگونه است :
ما تنها سایه متحرک هستیم ،
دور یک فا نوس رفت و آمد می کنیم ،
شعبده باز آن را در دست گرفته ،
در شب خورشید آن را روشن می کند .
شاید متن اصلی فارسی این شعر را باید این گونه ترجمه کرد :
در برا بر این فلک که ما حیرانیم ،
بیهوده و عجیب همچون فا نوس گردان ،
خورشید منبع نور ، گردون بدنه آن ،
ما همچون تصویر روی آن ، در رفت و آمد و حیران .
می توان دید که جمله اول این شعر ،بیانگر خیال و احساس باطنی شاعر در برابر زندگی انسان در دنیا است . ولی“ فیتز جرالد“ آن را اصلاح کرده و جمله چهارم را جلوتر انداخته . از این جهت در ترجمه این احساس شاعرکه فلک را فانوسی گردان تصویر کرده وجود ندارد . از طرف دیگر وی در ترجمه در برابر فانوس واژه Midnight اضافه کرده است ، در حالیکه این کلمه در متن اصلی فارسی نیست . به همین دلیل در متنهای ترجمه شده به زبان چینی بر اساس ترجمه“ فیتز جرالد ” واژه های ” شب ” ، ” نیمه شب ” ، ” در شب ” پدید آمده اند و جمله ” در شب خورشید آن را روشن کرد ” غیر قابل فهم است .
مایه تأسف است که “فیتز جرالد“ در ترجمه خود اصل مهم معانی و بیان خیام در این شعر را نادیده گرفته است . در سطر اول و سطر چهارم واژه ” حیران ” ( به معنی ۱- متحیر ۲- سرگردان )وجود دارد . در شعر فارسی ، اگر در یک یا دو بیت، یک واژه تکرار شود ، معنی آن معمولاً یکی نیست . شاعر بزرگی همچون خیام اگر در یک شعر کوتاه دردو جای مختلف از یک واژه استفاده کرده، غیر قابل تصور است که هردو به یک معنی باشد . لذا “حیران“ در سطر اول به معنای اول است یعنی شاعر در برابر فلک احساس تحیر می کند و در سطر چهارم به معنای دوم است . به نظر شاعر جهانیان سرگردان مانند اشخاص روی فانوس گردان هستند . این دو جمله مهارت فوق العاده شاعر را بخوبی نشان می دهند . ولی متأسفانه ،“ فیتز جرالد“ قصد واقعی شاعر را درک نکرده وهر دو معنی این واژه در ترجمه وی حذف شده است . از این جهت مترجمان چینی نیزقصد واقعی شاعر بزرگ ایرانی را نفهمیده اند .
من ضمن مقایسه ترجمه“ فیتز جرالد“، با ترجمه های صورت گرفته به زبان چینی ، تجربه شخصی خودم را می گویم :که اگر بخواهیم اشعار خارجی را بطور دقیق و صحیح ترجمه کنیم ، علاوه بر فراگیری کامل هردو زبان ، باید با محیط اجتماعی و ویژگی زمانی نویسنده هم آشنایی عمیق داشته و سوابق شخصی و گرایشهای فکری وی را هم بدانیم، وبا مفاهیم واقعی و زبان و اصطلاحات آن آشنا باشیم . خیام رباعیات را به اوج قله خود رسانده است . زبان رباعیات او ساده ولی عالی و لطیف است . باید گفت وی برای به کارگیری هر واژه در رباعیات، دقیقا فکر کرده است . از این جهت ما نیز هنگام ترجمه آن در مورد هرواژه بایددقت و توجه زیادی داشته باشیم .
بعضی از انگلیسی ها معتقد ندکه ترجمه“ فیتز جرالد“، حتی از متن اصلی خیام هم بهتر است . بنده این نظر را قبول ندارم . در خصوص جایگاه“ فیتز جرالد“ مترجم انگلیسی و خیام شاعر بزرگ ایرانی در محافل ادبی جهان ، من نظر“ تنیسون“ شاعر انگلیسی را قبول دارم . وی در همان شعر ستایش ترجمه فیتز جرالد می گوید :
من نمی دانم کدام متن ترجمه شده به زبان انگلیسی ،
از این بهتر و کامل تر و نفیس تر می تواند باشد .
او هما نند یک ستاره است ،
خورشید به او نور می دهد ،
آن عمر خیا نتکار بزرگ است .
همه زیبا ئیهای ادبیات در آثار او جمع شده ،
با کف زدن به شما عمر آفرین می گوییم .
به نظر“ تنیسون“، “ فیتز جرالد“ ماه است و خیام خورشید . نور ماه هر چقدرهم درخشان باشد ، نمی تواند از نور خورشید بیشتر باشد ، مضافا بر این که ، نور ماه تنها جلوه ای از ا نعکاس نور خورشید است .
مترجم اداره ترجمه چین/ مترجم تعدادی از آثار ادبی ایران ازجمله اشعاررودکی به زبان چینی. Zhang Hui-[7]
پژوهشگر موسسه ادبیات خارجی فرهنگستان علوم اجتماعی چین/ مترجم دودفتر از مثنوی معنوی به زبان چینی /مولف دوجلد کتاب پیرامون شعرنومعاصر ایران تحت عنوان ( تولدی دیگرققنوس، بررسی شعرنومعاصرایران) که به عنوان پژوهش برگزیده سال ۲۰۰۴ آکادمی علوم اجتماعی چین انتخاب گردید. Mu Hong Yan –[8]
پروفسورجان هونین درسال ۱۹۳۱درشهرلین چن ازاستان شندونگ چین متولد و درسال ۱۹۶۰ به عنوان اولین گروه ازدانشجویان رشته زبان وادبیات فارسی از دانشگاه پکن فارغ التحصیل گردید، وی بلافاصله دربخش فارسی این دانشگاه به عنوان استادزبان فارسی مشغول واز سال ۱۹۶۳ تا ۱۹۸۷ به عنوان رییس دپارتمان فارسی این دانشگاه به تدریس وتربیت نسل جدیدی از دانشجویان این رشته مشغول گردید که اغلب اساتید ومترجمین کنونی زبان فارسی، از شاگردان وی به حساب می آیند.وی از برجسته ترین اساتید زبان وادبیات فارسی دانشگاه پکن است که به حق می توان اورا از پرکارترین مترجمین آثارادبی ایران درچین نامید.وی علاوه برترجمه بسیاری از متون فارسی به چینی وچینی به فارسی ، مسئولیت گروه مترجمین مجموعه شاهکارهای ادبی ایران شامل شاهنامه فردوسی، مثنوی معنوی، دیوان حافظ، گلستان وبوستان سعدی، رباعیات عمرخیام واشعاررودکی را برعهده داشت که این مجموعه دردهمین دوره جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران به عنوان اثربرگزیده انتخاب ودرسال ۲۰۰۳ درچین نیز به عنوان کتاب برگزیده ادبیات خارجی این کشورانتخاب گردید.اضافه می نماید که درسفر آقای جیانگ زمین رییس جمهوری سابق چین به ایران درسال ۱۳۸۲ دو دوره از این مجموعه ۱۸ جلدی که به همت رایزنی فرهنگی ایران درچین وانتشارات ادبی وهنری استان هونن چین به شکل زیبا ونفیس چاپ شده بود ، توسط روئسای جمهوری دوکشورامضاء و به عنوان سمبل روابط دوستانه دوکشور در کتابخانه های ملی دوکشور نگهداری می شود. برخی از آثارادبیات فارسی ترجمه شده پروفسورجان هونین به زبان چینی عبارتند از چهارمقاله نظامی عروضی/ رباعیات عمرخیام/ گلستان سعدی/ بوستان سعدی/ لیلی ومجنون نظامی/ گزیده ای ازشاهنامه فردوسی/ داستان رستم وسهراب از شاهنامه فردوسی/رستم نامه / داستانهای دل انگیزادبیات فارسی/تاریخ ادبیات زبان فارسی که به عنوان کتاب درسی رشته ادبیات خارجی دردانشگاههای چین تدریس می شود/ فرهنگ فارسی به چینی/ مسئول گروه تدوین فرهنگ چینی به فارسی /شرح وحال بزرگان شعر ونثر ایران برای دایره المعارف ادبیات چین/متن کامل شاهنامه فردوسی / و… وی همچنین تعدادی از متون چینی را به زبان فارسی ترجمه ومنتشر ساخته است که می توان به تاریخ مختصرچین/ داستانهای قدیمی چین/ اسنادواطلاعات تاریخی مربوط به روابط ایران وچین /و… اشاره کرد. آقای جان هونین به خاطر تلاشهای بی وقفه اش در معرفی فرهنگ ایران به چین وآثارفرهنگی چین به ایران ، موفق شده که دراین دوکشور موفق به دریافت نشانها وجوایز مختلفی گردد که برخی از آنان عبارتند از ششمین جایزه ادبی بنیاد مرحوم افشار، دهمین جایزه جهانی جشنواره بین المللی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، برگزیده چهره های ماندگار سال ۱۳۸۵ ، دریافت لوح تقدیر از جناب آقای خاتمی رییس محترم جمهوری ایران درسفربه چین،بهترین مترجم برگزیده توسط انجمن سراسری مترجمین چینی و مترجم برگزیده سال ۲۰۰۳ رشته ادبیات خارجی چین. –[۱۰]