برپایی آیین عزاداری اباعبدالله الحسین (ع) در چین
1404-04-16
پاسخ حساب‌شده ایران: حرکت راهبردی برای تحت فشار قرار دادن آمریکا و غرب
محمدرضا منافی- انجمن دوستی ایران چین
«محمدرضا منافی» عضو انجمن دوستی ایران و چین و کارشناس ارشد حوزه رسانه، در یادداشتی اختصاصی به زبان انگلیسی که اخیرا در رسانه دولتی CGTN چین با عنوان “پاسخ حساب‌شده ایران: حرکت راهبردی برای تحت فشار قرار دادن آمریکا و غرب” منتشر شده است، به تشریح ابعاد و دلایل تصویب قانون “تعلیق همکاری های جمهوری اسلامی ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی” پرداخت.
لینک متن اصلی CGTN :
مشروح ترجمه فارسی این یادداشت را در زیر می خوانید:
نمایندگان مجلس شورای اسلامی ایران در نشست علنی روز چهارشنبه، ۴ تیرماه ۱۴۰۴ شمسی و تنها چهار روز بعد از حمله هوایی و موشکی آمریکا به سایت های هسته ای فردو، نظنز و اصفهان در ایران، طرح تعلیق همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را با اکثریت قریب به اتفاق آرا تصویب کردند. این طرح بلافاصله به شورای نگهبان رفت و شورای نگهبان نیز آن را تایید و در نهایت، مسعود پزشکیان تنها یک هفته بعد از آغاز روند تصویب این قانون از سوی مجلس، روز ۱۱ تیر ماه آن را برای اجرا، رسما ابلاغ کرد.
ایران رسما معتقد است که آژانس بین المللی انرژی اتمی “با ارائه گزارش گمراه کننده” خود به شورای حکام آژانس، مرتکب “خیانت” به رژیم منع اشاعه سلاح های هسته ای شده است و با این گزارش خود، عملا زمینه تصویب قطعنامه اخیر از سوی شورای حکام آژانس علیه ایران و در نتیجه بهانه لازم برای اسرائیل برای تجاوز نظامی به ایران را فراهم کرده است.
روز ۲۲ خرداد ، شورای حکام آژانس قطعنامه ضدایرانی خود را تصویب کرد و تنها یک روز بعد از تصویب این قطعنامه، اسرائیل به بهانه تهدید بودن برنامه هسته ای ایران، تجاوز نظامی به مراکز غیرنظامی، نظامی و هسته ای ایران را آغاز کرد.
اما چند روز بعد از آغاز جنگ اسرائیل علیه ایران، رافائل گروسی در یک اعتراف دیرهنگام، اعلام کرد: «ما هیچ‌گونه شواهدی مبنی بر تلاش نظام‌مند (توسط ایران) برای دستیابی به سلاح هسته‌ای نداشتیم»؛ نکته که اگر در همان گزارش گروسی به شورای حکام گنجانده می شد، می تواند مانع از بروز جنگ اسرائیل علیه ایران شود.
این اعتراف دیرهنگام گروسی، واکنش اسماعیل بقایی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران را به دنبال داشت. بقایی در شبکه ایکس خطاب به گروسی نوشت: این اعتراف شما بسیار دیر است، آقای گروسی! شما همین حقیقت را در گزارش کاملاً جانبدارانه خود پنهان کردید؛ گزارشی که توسط سه کشور اروپایی و آمریکا ابزاری شد تا قطعنامه‌ای با ادعای بی‌اساس «عدم پایبندی» علیه ایران تصویب کنند…. »
اما چرا ایران دست به تصویب و اجرای این قانون جنجالی کرد؟
حملات هوایی و موشکی آمریکا به تاسیسات هسته ای فردو، نظنز و اصفهان اگرچه خساراتی به دنبال داشته است، اما میزان این خسارات و این که چه سرنوشتی برای بیش از ۴۰۰ کیلو اوارنیوم غنی شده توسط ایران در این سایت های هسته ای بوجود آمده، در پرده ابهام قرار دارد. اگرچه دونالد ترامپ مدعی است که حمله به سایت های هسته ایران کاملا موفق بوده و این تاسیسات را کاملا نابود کرده است، اما رسانه های آمریکا، این ادعای ترامپ را رد می کنند و گزارش داده اند که خسارات چندانی به این تاسیسات هسته ای وارد نشده و ایران می تواند دوباره آن را بازسازی کند.
مقامات ایران هم اعلام کرده اند که خسارات به تاسیسات هسته ای قابل توجه بوده است، اما به دلیل عدم حضور بازرسان آژانس، این نهاد بین المللی بازرسی هسته ای اعلام کرده است که نمی تواند براورد دقیقی از میزان خسارات بر تاسیسات هسته ای ایران اعلام کند و خواستار آن شده تا ایران اجازه دسترسی به بازرسان را فراهم کند اما براساس قانون جدید، ایران احتمالا تا مدتها برنامه های هسته ای خود را بدون نظارت بازرسان آژانس و بدون فعالیت دوربین های نظارتی ، به پیش خواهد برد.
در واقع گزارش غیرواقعی و ناقص آژانس به شورای حکام که در نهایت موجب حمله اسرائیل به ایران شد، این فرصت را برای ایران فراهم کرد تا حداقل برای مدتی “همکاری داوطلبانه خود” با آژانس را قطع کند و بتواند از این طریق هم به عنوان یک فرصت برای بازسازی سریع خسارات وارد شده استفاده کند و هم بر طرف های مقابل خود فشار وارد کند.
بنابراین اقدام مجلس ایران در تصویب “قانون تعلیق همکاری های ایران با بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی” را شاید بتواند در واقع یک تاکتیک سیاسی ایران برای تقویت مقاومت در برابر فشارهای خارجی و وادار ساختن تروئیکای اروپایی به عقب نشینی از فعال کردن مکانیسم ماشه باشد.
علاوه بر موارد یاد شده، حملات آمریکا به تاسیسات هسته ایران زمانی انجام شد که روند مذاکرات هسته ای میان ایران و آمریکا جریان داشت . بنابراین اگر ایران تصمیم بگیرد که دیگر به میز مذاکره هسته ای بازنگردد و یا این مذاکرات را تا زمان دلخواه خود به تاخیر بیاندازد، دیگر کسی نمی تواند ایران را متهم و مسئول بداند و کاملا روشن است که طرف آمریکایی با اقدام غیرقانونی حمله به سایت های هسته ای، عملا راه را بر دیپلماسی بسته است.
در خصوص قانون “تعلیق همکاری های ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی”، باید چند نکته را توجه داشت:
- در این قانون، از کلمه “توقف بازرسی” استفاده نشده است بلکه از کلمه “تعلیق بازرسی” استفاده شده است که می تواند به معنای موقتی بودن آن باشد.
- نمایندگان مجلس در تصویب این قانون، اجرای آن را “مشروط ” دانسته اند. طبق این قانون، در صورتی که دو شرط زیر محقق شود، بازرسان آژانس می توانند دوباره به فعالیت های بازرسی خود از تاسیسات هسته ای ایران ادامه دهند. این شرط به شرح زیر است:
الف – حصول اطمینان از رعایت کامل حاکمیت ملی و تمامیت ارضی جمهوری اسلامی ایران و تأمین امنیت مراکز هسته‌ای و دانشمندان هسته‌ای بر اساس چارچوب منشور سازمان ملل متحد و به‌تشخیص شورای‌عالی امنیت ملی.
ب ـ حصول اطمینان از رعایت کامل حقوق ذاتی جمهوری اسلامی ایران در بهره‌مندی از کلیه حقوق مصرّح در ماده ۴ معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای به‌ویژه غنی‌سازی اورانیوم در داخل کشور به‌تشخیص شورای‌عالی امنیت ملی.
تشخیص اینکه چه زمان امنیت تاسیسات هسته ای و فعالیت صلح آمیز ایران ایران تامین شده و بازرسان آژانس دوباره می توانند به ایران بازگردند، با شورای امنیت ملی ایران خواهد بود.
بنابراین به نظر نمی رسد که ایران بخواهد برای همیشه دسترسی بازرسان آژانس به تاسیسات هسته ای خود را (به عنوان بخشی از همکاری داوطلبان ایران با آژانس) قطع کند بلکه این اقدام مجلس ایران ، بیشتر به عنوان یک اهرم سیاسی برای ایران عمل خواهد کرد. ایران به عنوان یک کشور امضا کننده معاهده منع گسترش سلاح های کشتار جمعی NPT و کشوری که دارای حق غنی سازی اورانیوم است، قصد عقب نشیتی از غنی سازی هسته ای را ندارد و از هر اهرم سیاسی ممکن برای جلوگیری از فشارهای خارجی استفاده خواهد کرد.
به طور مشخص، این قانون – به عنوان پاسخی حساب‌شده از سوی ایران – به هیچ‌وجه تعهد این کشور به معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد، چرا که ایران همچنان به طور کامل به تعهدات خود در زمینه عدم اشاعه پایبند است. بلکه این قانون به عنوان تاکتیک راهبردی عمل می‌کند تا قدرت‌های غربی، به ویژه ایالات متحده، را وادار به رسمیت‌شناختن حقوق قانونی هسته‌ای ایران در چارچوب NPT کند – به طور خاص، حق ایران در دستیابی به فناوری هسته‌ای صلح‌آمیز، از جمله غنی‌سازی اورانیوم برای مقاصد غیرنظامی. این اقدام به‌طور مؤثری موضع چانه‌زنی ایران را تقویت می‌کند، در حالی که پایبندی فنی کشور به استانداردهای بین‌المللی عدم اشاعه را حفظ می‌نماید.
