اسلام و مسلمانان در چین

پیشینه ورود اسلام به چین به پیش از ۶۵۰ میلادی باز می‌گردد، زمانی که سعد بن ابی وقاص صحابه پیامبر اسلام، سفرایی را به سوی امپراتور گائوتسونگ^[۱] فرستاد. نتیجه ورود اسلام به چین جمعیتی حدود ۴۰ میلیون مسلمان در چین است که بیشتر آنها در استان‌های شینجیانگ، گانسو، نینگشیا و چینگهای زندگی می‌کنند.

 مسلمانان در چین :

سابقه ورود اسلام به این کشور به قرن اول هجری بر می گردد. ترویج و گسترش اسلام توسط بازرگانان ایرانی و عمدتاً «‌ از طریق جاده ابریشم صورت گرفته است.مسلمانان چین در محاورات روزمره خود کلمات و واژه های اصیل فارسی بکار می بردند. آنها نمازهای پنجگانه را نماز بامداد، پیشن، دیگر، شــــام، ‌خفتن می نامند و تمام نیت های خود در نماز، ‌غسل، ‌عقد و ازدواج و دیگر آداب شرعی به زبان فارسی ادا می کنند.نقش ایرانیان در گسترش اسلام آنچنان وسیع بوده که در زمان سلسله تانگ تنها در شهر «‌ شی آن» ( مبداء جاده ابریشم) ۵ هزار ایرانی زندگی می کرده اند. هم اکنون روستاهایی در استان « یون نن»،
« گانسو»‌وجود دارد که روستای فارس ها مشهور است.در چین ۳۴ هزار مسجد وجود دارد که قدمت برخی از آنها به ۱۲۰۰ سال بر می گردد
در سرزمین پهناور چین تعداد ۵۶ قوم زندگی می کنند و تعداد ده قوم آن را مسلمانان تشکیل می دهند در این میان محققانی که در مورد اقوام مسلمان تحقیق کرده اند دو گروه هستند:
گروه اول محقققان چینی هستند که تعدادشان هم خیلی زیاد است عبارت و عناوین مسلمان چینی را بیشتر به کار می برند در حالیکه در گروه دوم که محققان خارجی هستند عبارت و عناوین متفاوتی استفاده می شود مثل چینی مسلمان، نیمه مسلمان و نیمه چینی و غیره استفاده می کنند.
کدام عبارت در کدام اقوام مسلمان چین صادق تر است؟ کدام یشک بیانگر نشاندهنده هویت فرهنگی مسلمانان چینی است؟
به نظر نگارنده عبارت مسلمانان در چین درست و بهتر از بقیه عبارت است چون که مسلمانانی که در چین زندگی می کردند و هنوز هم می کنند مسلمانانی از کشورهای مختلف اسلامی بوده اند که در طی صدها سال قرابت زندگی با محیط چینی تاثیر و تاثر داشته اند. البته در این میان ده قوم مسلمان چین را به دو گروه نژادی و زبانی کاملا متفاوت تقسیم می کنند.

“تانگ”

برخی معتقدند که در زمان عثمان، هیئتی برای تبلیغ دین اسلام وارد چین شده و با امپراطور سلسله تانگ نیز ملاقات کرده‌است. ابی وقاص در صدر اسلام با یک گروه ۴۰ نفره از مسلمانان از طریق دریا وارد جنوب چین در شهر کانتون شده و مجموعاً سه بار بین ایران و چین مسافرت کرده‌است. ابی وقاص به همراه ۴۰ تن از پیروان خود هنگام نماز کشته شدند. بعدها مسجد ابی وقاص که جزو قدیمی‌ترین مساجد چین است که در مرکز شهر کانتون واقع شده در همین محل ساخته شد و در حال حاضر به نام «روضه ابی وقاص» خوانده می شود.

“سونگ”

ترویج و گسترش اسلام توسط بازرگانان ایرانی و عمدتاً از طریق جاده ابریشم صورت گرفته‌است. آشنایی اکثر مسلمانان چین با کلمات و واژه‌های اصیل فارسی و استعمال این لغات در مکالمات روزمره زبان چینی مؤید این مدعا است.

حمله مغول به ایران بعنوان عاملی تسریع کننده، موجبات و امکانات گشایش راه رفت و آمد و مهاجرت مسلمانان ایرانی به چین و در نتیجه نفوذ فرهنگ و تمدن اسلامی و ایرانی و نیز ترویج دین اسلام در آنجا را فراهم کرد و بخصوص زمان حکومت قوبیلای‌قاآن از نوادگان چنگیزخان و بنیانگذار دودمان یوان چین، روزگار اقتدار ایرانیان مسلمان و اوج رشد و شکوفایی اسلام در سرزمین چین بود.

“مینگ”

پس از زوال دودمان مغولی یوان و در سلسله مینگ با عنایت خاص امپراتوران این دودمان، امکان نفوذ اسلام به سرزمین‌های نواحی میانی چین فراهم آمد و مساجد بسیاری در چین ساخته شد. شماری از ابنیه اسلامی مربوط به این دوره، نشان از رواج اسلام در نواحی داخلی و خاور چین دارد. مسافرت‌های گسترده علمی و فرهنگی میان اندیشمندان مسلمان چین و سرزمین‌های اسلامی در این دوره از عوامل اساسی گسترش اسلام در چین بود.

“چینگ”

در دودمان چینگ نیز هر چند اسلام شاهد پیشرفت‌هایی به نواحی درونی و شمال شرقی چین بود، اما این دوره به خاطر ظلم و ستم و نیز تبعیض زمامداران چینگ، روزگار خیزش و شورش‌های مسلمانان چین برای خروج از زیر سلطه دودمان چینگ، احقاق حقوق دینی و ملی و نیز ایجاد یک دولت مستقل اسلامی بود. سرکوب شدید حرکت‌های مسلمانان توسط درمان دودمان چینگ یکی از عوامل رکود پیشرفت اسلام و فعالیت مسلمانان در سرزمین چین در این دوره بود.

مسجدی با قدمت بیش از هزار سال در چین

دین – مسجد نیو جیه باستانی ترین و پرشکوه ترین مسجد پکن و یکی از مساجد معروف چین است که در سال ۹۹۶ میلادی احداث شد و بیش از ۱۰۰۰ سال قدمت دارد.
این مسجد همچنین به عنوان یکی از آثار مهم باستانی کشوری چین ثبت شده است.
مجموعه ساختمان های این مسجد متشکل از صحن مسجد، ساختمان بان که، ساختمان وان یوئه، تالار سخنرانی، کلاه فرنگی حافظ ستون و غیره است. تالار نماز یک معماری کامل با تلفیق هنر فرهنگی چین و تزیینات عربی است و گنجایش بیش از ۱۰۰۰ نفر نمازگزار را دارد.

به گزارش شفقنا در این مسجد آثار باستانی و کتیبه های مهمی موجود است که مدارک مهم درباره تاریخ دین اسلامی به شمار می روند. در سال ۲۰۰۵ میلادی، با اجرای پروژه حفاظت از آثار باستانی، این مسجد تعمیر و نوسازی شده است.